“Өндөр насны тэтгэвэр” гэдэг нь даатгуулагчийг өндөр наслахад насан туршид нь нийгмийн батлагааг нь хангах зорилгоор нийгмийн даатгалын сангаас сар бүр олгох мөнгөн хөрөнгийг хэлнэ.
Нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөх хувь хэмжээ.
Улсын Их Хурлаас 2017.04.14-ний өдөр баталсаны дагуу Нийгмийн даатгалын тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.1, 15.2, 15.3 дах хэсэгт заасан ажил олгогч, албан журмын болон сайн дурын даатгуулагчийн төлөх тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийн хувь хэмжээг үе шаттайгаар дор дурьдсанаар өөрчилсөн. Үүнд:
| Он | Ажил олгогч | Албан журмын даатгуулагч | Сайн дурын даатгуулагч |
| 2019 | 8.5% | 8.5% | 11.5% |
| 2020 | 9.5% | 9.5% | 12.5% |
| 2021 | 8.5% | 8.5% | 11.5% |
Бүрэн тэтгэвэр
Энгийн өндөр насны тэтгэвэр
-
- 2019 онд-20 жил 9 сар ба түүнээс дээш хугацаанд шимтгэл төлсөн эрэгтэй 60 нас, эмэгтэй 55 нас хүрсэн даатгуулагч өөрөө хүсвэл эсвэл 20 жил-20 жил 8 сар шимтгэл төлсөн эрэгтэй 60 нас 9 сар, эмэгтэй 55 нас 9 сар өөрөө хүсвэл
- 2021 онд 21 жил шимтгэл төлсөн даатгуулагч өөрөө хүсвэл эрэгтэй 60 нас, эмэгтэй 55 настайдаа тэтгэвэр тогтоолгож болно.
- 2022 онд нийтдээ 21 жил +3 сар ба түүнээс дээш хугацаанд шитмтгэл төлсөн 60 нас хүрсэн эрэгтэй, 55 нас хүрсэн эмэгтэй өөрөө хүсвэл өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгон авч болно. Цаашид энэ хугацаа жил бүр 3 сараар нэмэгдэж 2037 оноос эхлэн 25 жил болно. /Хүснэгт1 харах/
Хүснэгт 1
| Он | Тэтгэврийн даатгалд шимтгэл төлсөн байвал зохих доод хугацаа |
| 2018 | 20 жил 3 сар |
| 2019 | 20 жил 6 сар |
| 2020 | 20 жил 9 сар |
| 2021 | 21 жил |
| 2022 | 21 жил 3 сар |
| 2023 | 21 жил 6 сар |
| … | … |
| 2037 оноос | 25 жил |
Олон хүүхэд төрүүлсэн эхийн тэтгэвэр
- Төрүүлсэн болон 3 хүртлэх настайд нь үрчлэн авсан 4 ба түүнээс дээш хүүхэдээ 6 нас хүртэл нь өсгөсөн эх нийтдээ 20-иос доошгүй жил тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн, өөрөө хүсэл 50 настай тэтгэвэр тогтоолгох эрхтэй.
- Олон хүүхэд төрүүлж, өсгөсөн эхийн нийгмийн хамгааллыг сайжруулах зорилгоор төрүүлж, өсгөсөн хүүхдийн тоогоор ажилласан хугацааг 1 жил 6 сараар нэмэгдүүлэн тооцож тэтгэвэр тогтоодог.
Хөдөлмөрийн хэвийн бус нөхцөлийн тэтгэвэр
Хөдөлмөрийн хэвийн бус нөхцөлд даатгуулагч нь нийтдээ 20-иос доошгүй жил, үүнээс дор дурьдсан хөдөлмөрийн хэвийн бус нөхцөлд ажиллаж шимтгэл төлсөн тохиолдолд өөрөө хүсвэл харгалзах насанд хүрээд тэтгэврээ тогтоолгох эрхтэй. Үүнд:
| ХӨДӨЛМӨРИЙН НӨХЦӨЛ | ХҮЙС | НАС | ТУХАЙН ХӨДӨЛМӨРИЙН НӨХЦӨЛД АЖИЛЛАСАН БАЙХ ХУГАЦАА |
| Газар доорх нөхцөл | Эр | 50 | 10 жил |
| Хөдөлмөрийн хортой, халуун нөхцөл | Эр | 50 | 10 жил |
| Эм | 45 | 7 жил 6 сар | |
| Хөдөлмөрийн хүнд нөхцөл | Эр | 55 | 12 жил 6 сар |
| Эм | 50 | 10 жил |
Ажил мэргэжлийн нөхцөлийн тэтгэвэр
Даатгуулагч доорхи ажил мэргэжлээр 20-иос доошгүй жил эсхүл нийтдээ 25-аас доошгүй жил үүнээс 15-аас доошгүй жил тухайн ажил мэргэжлээр ажилласан бол өөрөө хүсвэл нас харгалзахгүйгээр өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгож болно.
Үүнд:
- Гоцлол дуучин
- Бүжигчин
- Найрал хөгжмийн үлээвэр хөгжимчин
- Агаарын болон хэрэглэлийн гимнастик
- Акробат
- Тэнцвэр, уран нугаралт
- Хүнд жингийн үзүүлбэрийн жүжигчин
- Зэрлэг араатан, ан амьтан сургаж тоглуулагч
- Хөөмийчин
- Найрал хөгжмийн үлээвэр хөгжимчин
Бусад нөхцөлийн тэтгэвэр
- Төмөр замын цэрэгжүүлсэн хамгаалалтын албанд 25-аас доошгүй жил ажилласан даатгуулагч өөрөө хүсвэл нас харгалзахгүйгээр өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгож болно.
- Шүүгчээр нийт 25 ба түүнээс дээш жил ажиллаж тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн шүүгч өөрөө хүсвэл.
- 30 ба түүнээс дээш жил ажиллаж тэтгэвэрийн даатгалын шимтгэл төлсөн, 55 нас хүрсэн шүүгч өөрөө хүсвэл өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгох эрхтэй.
Хувь тэнцүүлсэн тэтгэвэр
- 2018 онд нийт 10-20 хүртэл жил нийгмийн даатгалыгн шимтгэл төлсөн даатгуулагч Хүснэгт 2-т заасан төрсөн ондоо харгалзах насанд хүрсэн тохиолдолд өөрөө хүсвэл өндөр насны тэтгэвэрийг тогтоолгох эрхтэй.
Даатгуулагчийн өндөр насны тэтгэвэр тогтоох нас:
Хүснэгт 2
| Эрэгтэй даатгуулагчийн төрсөн он | Өндөр насны тэтгэвэр тогтоох нас | Эмэгтэй даатгуулагчийн төрсөн он | Өндөр насны тэтгэвэр тогтоох нас |
| 1957 он ба түүнээс өмнө | 60 нас | 1962 он ба түүнээс өмнө | 55 нас |
| 1958 он | 60 нас 3 сар | 1963 он | 55 нас 3 сар |
| 1959 он | 60 нас 6 сар | 1964 он | 55 нас 6 сар |
| 1960 он | 60 нас 9 сар | 1965 он | 55 нас 9 сар |
| 1961 он | 61 нас | 1966 он | 56 нас |
| 1962 он | 61 нас 3 сар | 1967 он | 56 нас 3 сар |
| … | … | … | … |
| … | … | … | … |
| 1977 ба түүнээс хойш | 65 нас | 2002 ба түүнээс хойш | 65 нас |
Өндөр насны тэтгэвэр бодох хувь хэмжээ
2020 оноос өндөр насны тэтгэврийг даатгуулагчийн тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн сүүлийн 20 жилийн доторх аль дуртай дараалсан 7 жилийн буюу 84 сарын хөдөлмөрийн хөлс, түүнтэй адилтгах орлогын дунджаас 45 хувиар тогтооно. Тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг 20 жилээс илүү төлсөн жил тутамд өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгосон хөдөлмөрийн хөлсний хэмжээнээс 1.5 хувиар, сар тутамд 0.125 хувиар тус тус бодож нэмэгдэл олгоно.
Бүрдүүлэх материал:
- Өргөдөл
- Нийгмийн даатгалын дэвтэр
- Хөдөлмөрийн дэвтэр
- Хугацаат цэргийн албыг байлдагч, түрүүчээр хаасан бол цэргийн батлах
- 1995 оноос өмнөх 5 жилийн цалин хөлсийг сонгосон тохиолдолд аж ахуйн нэгж, байгууллагын дарга, нягтлан бодогчийн гарын үсэг, тэмдгээр баталгаажсан цалин хөлсний тодорхойлолт эсхүл архивын лавлагаа
- Тэтгэвэр тогтоолгохыг хүссэн өргөдөл
- Иргэний үнэмлэх
- 2 хувь цээж зураг /3×4/
Малчин даатгуулагчийн өндөр насны тэтгэвэр
Малчин гэж Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих тухай хуульд зааснаар мал аж ахуй эрхэлж үндсэн орлогоо олдог иргэнийг ойлгоно. Түүнчлэн аж ахуй нэгж, байгууллага, иргэнтэй хөдөлмөрийн болон ажил гүйцэтгэх, хөлсөөр ажиллах гэрээний үндсэн дээр мал маллаж байсан малчин, саальчин, тугалчин, тууварчин /1990 оноос өмнөх тууварчинг хамааруулна/, цаа буга маллан тайгад амьдарч байгаа цаатан Монгол Улсын иргэнийг малчинд хамааруулна.
Нийтдээ 20-оос доошгүй жил тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн үүнээс 15 жил малчнаар ажиллаж тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн 55 нас хүрсэн эрэгтэй
Нийтдээ 20-оос доошгүй жил тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн үүнээс 12 жил 6 сар малчнаар ажиллаж тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн 50 нас хүрсэн эмэгтэй малчин өөрөө хүсвэл өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгох эрхтэй.
Малчнаар ажилласанд хамаарахгүй хугацаа
- Ерөнхий боловсролын сургууль болон их, дээд сургууль, коллежийн өдрийн ангид суралцсан хугацаа
- Цэргийн алба хаасан хугацаа
- Малчнаас өөр ажил, хөдөлмөр эрхэлсэн хугацаа
- Хөдөлмөрийн чадвараа бүрэн алдсаны улмаас нийгмийн даатгалын сангаас тахир дутуугийн тэтгэвэр, нийгмийн халамжийн сангаас хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний тэтгэвэр авч байсан хугацаа
Малчин өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгоход бүрдүүлэх баримт бичиг:
- Өргөдөл;
- Нийгмийн даатгалын дэвтэр;
- Даатгуулагч 1995 оноос өмнө ажиллаж байсан бол хөдөлмөрийн дэвтэр, хөдөө аж ахуйн нэгдлийн гишүүний хөдөлмөрийн дэвтэр;
- Даатгуулагч 1995 оноос өмнө ажилласан хугацаанд авсан хөдөлмөрийн хөлснөөс тэтгэвэр тогтоолгохыг хүсвэл хөдөлмөрийн хөлсний тодорхойлолт;
- Ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нөхөн тооцох тухай хуулийн дагуу ажилласан жил, тэтгэврийн даатгалын шимтгэлээ нөхөн тооцуулсан тухай нийгмийн даатгалын байгууллагаас олгосон баримт, лавлагаа;
- Иргэний үнэмлэхийн хуулбар, эсхүл лавлагаа;
- Тухайн үед оршин сууж байсан тухай баг, хорооны Засаг даргын тодорхойлолт;
- Малчнаар ажилд томилсон, чөлөөлсөн тухай тушаал, эсхүл хөлсөөр ажиллах гэрээ, ажил гүйцэтгэх гэрээ, эсхүл тэдгээртэй адилтгах гэрээ;
- 1995 оноос хойш малчнаар ажилласныг нотлох “Мал, тэжээвэр амьтад, хашаа, худгийн тооллого”-ын бүртгэл, лавлагаа;
- 2 хувь цээж зураг /3×4/
